meydana geldiği düşünülüyor. AT2021lwx’in Tilki Vulpecula takımyıldızı yönünde 8 milyar ışık yılı uzaklıkta olduğuna inanılıyor. AT2021lwx şiddetle patladığında evrenin yaklaşık 6 milyar yaşında olduğu düşünülüyor.
Southampton Üniversitesi liderliğindeki gökbilimciler ekibi, hakemli çalışmalarını 11 Nisan 2023 tarihinde Monthly Notices of the Royal Astronomical Society dergisinde yayınladı.
EN BÜYÜK KOZMİK PATLAMANIN KEŞFİ
Gökbilimciler patlamayı ilk olarak Kaliforniya’daki Zwicky Geçici Tesisi’nden alınan 2020 verilerinde buldular. Ardından, Hawaii’de bulunan Asteroid Karasal Darbe Son Uyarı Sistemi (ATLAS) patlamayı tespit etti. Ardından ekip patlamayı üç teleskopla daha gözlemledi: Uzaydaki Neil Gehrels Swift Gözlemevi, Şili’deki Yeni Teknoloji Teleskobu ve İspanya’nın La Palma kentindeki Gran Telescopio Canarias.
Southampton Üniversitesi’nden başyazar Philip Wiseman açıkladı:
– Bir süpernova türü ararken arama algoritmamız tarafından işaretlendiği için buna tesadüfen rastladık. Çoğu süpernova ve gelgit bozulması olayı kaybolmadan önce sadece birkaç ay sürer. Bir şeyin iki yıldan fazla bir süre parlak kalması hemen çok olağandışı bir durumdu.
Southampton Üniversitesi’nden ekip üyesi Sebastian Hönig, ekibin bunun özel olduğunu nasıl fark ettiğini açıkladı:
– Nesneye olan uzaklığı ve bize ne kadar parlak göründüğünü öğrendikten sonra, nesnenin kaynağındaki parlaklığını hesaplayabilirsiniz. Bu hesaplamaları yaptıktan sonra, bunun son derece parlak olduğunu fark ettik.
AT2021lwx NEDİR?
AT2021lwx gökbilimcilerin şimdiye kadar gördüğü en büyük patlama. Patlamanın büyük bir gaz bulutunun bir kara delikle etkileşime girmesi sonucu meydana geldiğine inanıyorlar. Basın açıklamasında şöyle denildi:
– Bulutun parçaları yutularak, kalıntılarının yanı sıra kara deliği çevreleyen büyük tozlu çörek şeklindeki oluşuma şok dalgaları göndermiş olabilir.
Gökbilimciler bu tür bir patlamayı ilk kez bu kadar büyük ölçekte görüyorlar. Karşılaştırma yapmak gerekirse, 2022 yılında gökbilimciler kayıtlardaki en parlak gama ışını patlamasını görmüşlerdi. Bu patlamanın parlaklığı AT2021lwx’i gölgede bırakmıştı, ama sadece kısa bir süre için. AT2021lwx’in devam eden patlaması, genel olarak çok daha yüksek enerjiye sahip olduğu anlamına geliyor. Bilim insanları fiziksel patlamanın güneş sistemimizden yaklaşık 100 kat daha büyük olduğunu söylediler. Patlama, güneşimizden yaklaşık 2 trilyon kat daha parlak bir şekilde zirveye ulaştı.
Yine Southampton Üniversitesi’nden ekip üyesi Mark Sullivan, kuasarlar ile yeni keşfedilen patlama arasındaki farkı açıkladı:
– Bir kuasarda parlaklığın zaman içinde inip çıktığını görürüz. Ancak on yıl öncesine baktığımızda AT2021lwx’e dair hiçbir tespit yoktu, sonra birdenbire evrendeki en parlak şeylerden biri olarak ortaya çıktı ki bu daha önce görülmemiş bir şey.
ARAŞTIRMANIN GELECEĞİ
Ekip hâlâ patlamayla ilgili daha fazla veri topluyor. AT2021lwx hakkında X-ışınları da dahil olmak üzere farklı dalga boylarında bilgi edinmek istiyorlar. X-ışını verileri, patlamanın sıcaklığını ve yüzeyde neler olabileceğini anlamalarına yardımcı olabilir. Wiseman şöyle dedi:
Sonuç olarak: Gökbilimciler şimdiye kadar görülen en büyük kozmik patlamayı buldular. Herhangi bir süpernovadan 10 kat daha parlak olan bir kara deliğin etrafındaki toz bulutundan kaynaklandığına inanıyorlar. Patlama şu ana kadar 3 yıldan fazla sürdü.
